15- Arapçada Emr-i Mütekellim / Arapça Gramer Dersleri

SIFIRDAN ARAPÇA DERSLERİ / ARAPÇADA EMR-İ MÜTEKELLİM

Sıfırdan Arapça derslerinin bu dersinde; Arapça dilinde sülasi babda emr-i mütekellim çekimini öğreneceğiz. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi Arapça dilinde fiil çekimleri çok önemlidir. Bu sebeple fiil çekimi konularına azami mertebede önem vermelisiniz. Şimdi hazırsanız emr-i mütekellim konumuza başlayalım: 

Arapça dilinde Emr-i mütekellim çok az kullanılan bir emir çeşididir. Emr-i mütekellim: “Kendimize verdiğimiz emir” demektir. Muzari fiilin mütekellim çekiminden yapılır. Emr-i mütekellimin yapılışını şöylece maddeleyebiliriz:

1- Muzari fiilin mütekellim çekimi alınır…

2- Fiilin sonu cezimlenir…

3- Başa bir emir lamı ( لِ ) getirilir…

Şimdi emr-i mütekellimin bu basamaklarını uygulayarak öğrenelim.

Mesela, كَتَبَ  fiilinin emr-i mütekellimini yapalım:…

1. Basamak: Bu basamakta muzari fiilin mütekellim çekimi alınır. كَتَبَ fiilinin muzari mütekellimi şöyledir:

نَكْتُبُ

نَكْتُبُ

أَكْتُبُ

Muzari mütekellim

2. Basamak: bu basamakta, kelimenin sonu cezimlenir.

نَكْتُبْ

نَكْتُبْ

أَكْتُبْ

Muzari mütekellim

 

3. Basamak: bu basamakta, kelimenin başına bir emir lamı getirilir.

لِنَكْتُبْ	لِنَكْتُبْ	لِأَكْتُبْ	Muzari mütekellim
Biz yazalım	İkimiz yazalım	Yazayım

Şimdi başka bir örnek yapalım ve فَتَحَ  fiilinin emr-i mütekellimini yapalım:…

1. Basamak: Bu basamakta muzari fiilin mütekellim çekimi alınır. فَتَحَ   fiilinin muzari mütekellimi şöyledir:

نَفْتَحُ

نَفْتَحُ

أَفْتَحُ

Muzari mütekellim

2. Basamak: bu basamakta, kelimenin sonu cezimlenir.

نَفْتَحْ

نَفْتَحْ

أَفْتَحْ

Muzari mütekellim

 

3. Basamak: bu basamakta, kelimenin başına bir emir lamı getirilir…

لِنَفْتَحْ	لِنَفْتَحْ	لِأَفْتَحْ	Muzari mütekellim
Biz açalım	İkimiz açalım	Açayım

Şimdi son bir örnek daha yapalım ve جَلَسَ  fiilinin emr-i mütekellimini yapalım:…

1. Basamak: Bu basamakta muzari fiilin mütekellim çekimi alınır. جَلَسَ fiilinin muzari mütekellimi şöyledir:

نَجْلِسُ

نَجْلِسُ

أَجْلِسُ

Muzari mütekellim

 

2. Basamak: bu basamakta, kelimenin sonu cezimlenir.

نَجْلِسْ

نَجْلِسْ

أَجْلِسْ

Muzari mütekellim

 

3. Basamak: bu basamakta, kelimenin başına bir emir lamı getirilir…

لِنَجْلِسْ	لِنَجْلِسْ	لِأَجْلِسْ	Muzari mütekellim
Biz oturalım	İkimiz oturalım	Oturayım

Sıfırdan Arapça derslerinden emr-i mütekellimi de bu şekilde öğrendik. Şimdi, sıfırdan Arapça derslerinin başından buraya kadar öğrendiğimiz; mazi fiil, muzari fiil, emr-i hazır, emr-i gaib ve emr-i mütekellimi, bir örnek fiilde uygulayarak bu konuyu tamamlamak istiyoruz. Bu sayede genel bir tekrar yapmış olacağız. Hazırsanız başlayalım:

 Bu ve bunun gibi birçok gramer dersini kolaylıkla öğrenmek için TIKLAYINIZ!!!

عَلِمَ  fiilinin mazi çekimiyle başlayalım. عَلِمَ  fiilinin mazi çekimi şu şekildedir:

Cem’i	Müsenna	Müfred
عَلِمُوا	عَلِمَا	عَلِمَ	Gaib
Onlar bildiler	İkisi bildi	O bildi
عَلِمْنَ	عَلِمَتَا	عَلِمَتْ	Gaibe
Onlar bildiler	İkisi bildi	O bildi
عَلِمْتُمْ	عَلِمْتُمَا	عَلِمْتَ	Muhatab
Siz bildiniz	Siz ikiniz bildiniz	Sen bildin
عَلِمْتُنَّ	عَلِمَتُمَا	عَلِمْتِ	Muhataba
Siz bildiniz	Siz ikiniz bildiniz	Sen bildin
عَلِمْنَا	عَلِمْنَا	عَلِمْتُ	Mütekellim
Biz bildik	Biz ikimiz bildik	Ben bildim

عَلِمَ  fiilinin muzari çekimi de şu şekildedir:

Cem’i	Müsenna	Müfred
يَعْلَمُونَ	يَعْلَمَانِ	يَعْلَمُ	Gaib
Onlar biliyorlar	İkisi biliyor	O biliyor
يَعْلَمْنَ	تَعْلَمَانِ	تَعْلَمُ	Gaibe
Onlar biliyorlar	İkisi biliyor	O biliyor
تَعْلَمُونَ	تَعْلَمَانِ	تَعْلَمُ	Muhatab
Siz biliyorsunuz	Siz ikiniz biliyorsunuz	Sen biliyorsun
تَعْلَمْنَ	تَعْلَمَانِ	تَعْلَمِينَ	Muhataba
Siz biliyorsunuz	Siz ikiniz biliyorsunuz	Sen biliyorsun
نَعْلَمُ	نَعْلَمُ	أَعْلَمُ	Mütekellim
Biz biliyoruz	Biz ikimiz biliyoruz	Ben biliyorum

عَلِمَ  fiilinin emr-i hazırı da şu şekildedir:

Cem’i	Müsenna	Müfred
اِعْلَمُو	اِعْلَمَا	اِعْلَمْ	Muhatab
Sizler bilin	Siz ikiniz bilin	Bil
اِعْلَمْنَ	اِعْلَمَا	اِعْلَمِى	Muhataba
Sizler bilin	Siz ikiniz bilin	Bil

عَلِمَ  fiilinin emr-i gaibi de şu şekildedir:

Cem’i	Müsenna	Müfred
لِيَعْلَمُو	لِيَعْلَمَا	لِيَعْلَمْ	Gaib
Onlar bilsinler	O ikisi bilsin	O bilsin
لِيَعْلَمْنَ	لِتَعْلَمَا	لِتَعْلَمْ	Gaibe
Onlar bilsinler	O ikisi bilsin	O bilsin

عَلِمَ  fiilinin emr-i mütekellimi de şu şekildedir:

Cem’i	Müsenna	Müfred
لِنَعْلَمْ	لِنَعْلَمْ	لِأَعْلَمْ	Mütekellim
Biz bilelim	Biz ikimiz bilelim	Ben bileyim

Fiil çekimlerini böylece gördükten sonra, şimdi Kuran’dan emir fiil ile ilgili bazı örnekler vereceğiz. Bu sayede hem emir fiili cümle içinde görmüş olacağız, hem de ayetlere olan aşinalığımız artacak. Hazırsanız ilahi kelamın sesine kulak verelim:

يَا مَرْيَمُ اقْنُتِى لِرَبِّكِ وَاسْجُدِى وَارْكَعِى مَعَ الرَّاكِعِينَ

Ey Meryem! Rabbine ibadet et, secdeye kapan ve rükû edenlerle beraber rükû et. (Ali İmran 43)

وَاجْعَلْ لِى مِنْ لَدُنْكَ سُلْطَانًا نَصِيرًا

Bana tarafından yardım edici bir kuvvet ver. (İsra 80)

اِذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ اِنَّهُ طَغَى

Siz ikiniz gidin Firavun’a; çünkü O iyiden iyiye azdı. (Taha 43)

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ

Öyleyse ulu Rabbinin adını tesbih et. (Vakıa 96)

فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ

Onların dediklerine karşı sabret. (Kaf 39)

وَقَاتِلُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا اَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

Allah yolunda savaşın ve bilin ki, muhakkak ki Allah işitendir ve bilendir. (Bakara 244) 

فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِى اْلأَبْصَارِ

Ey akıl sahipleri, ibret alın. (Haşr 2)

اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ

Yaratan Rabbinin adıyla oku. (Alak 1)

وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ

O halde sana ölüm gelinceye kadar Rabbine ibadet et. (Hicr 99)

Şimdi sıra geldi konu testimize. Bakalım öğretilen konuyu ne kadar iyi anladınız. Hazırsanız başlayalım…

1- Emr-i hazırla ilgili olarak şu bilgilerden hangisi yanlıştır?

A- Muzaraat harfi atılır.

B- İlk harf okunsun okunmasın başına elif getirilir.

C- “ن ” lu sigalar hariç sonu cezimlenir.

Doğru cevap B… Zira ilk harf okunuyorsa başına elif getirilmez.

2- Emir fiil yapılırken şu “ن ” lu sigalardan hangisinde düşme olmaz?

A- Müfred müennes

B- Cemi müzekker

C- Cemi müennes

Doğru cevap C… Cemi müennesde “nun” düşmez.

3- Emr-i gaible ilgili olarak şu bilgilerden hangisi doğrudur?

A- Muzaraat harfleri atıldıktan sonra başına elif getirilir.

B- Karşımızdaki bir kişiden bir şey yapmasını istemek için kullanılır.

C- Muzaraat harfleri atılmaksızın başına “لِ” getirilir.

Doğru cevap C… Muzaraat harfleri atılmaksızın başına “li” getirilir.

4- “Açsınlar” müzekker emir fiilini bunlardan hangisi karşılar?

A-  اِفْتَحُوا  

B-  لِيَفْتَحُوا

C-  اِفْتَحْ  

Doğru cevap B

5- اُنْظُرْنَ  emir fiilinin manası bunlardan hangisidir?

A- Bak (Müennes)

B- Bakınız (Müennes)

C- Baksınlar (Müennes)

Doğru cevap B

6- Emr-i hazır muzari fiil tablosunda hangi çekimden elde edilir?

A- Muhatab, muhataba

B- Gaib, gaibe

C- Mütekellim

Doğru cevap A

7- Emr-i gaib muzari fiil tablosunda hangi çekimden elde edilir?

A- Muhatab, muhataba

B- Gaib, gaibe

C- Mütekellim

Doğru cevap B

Sıfırdan Arapça derslerinden emir fiili konusunun burada sonuna geldik. Bu konuyla birlikte, Arapça dilinde sülasi babda mazi, muzari ve emir fiilinin çekimini öğrendik. Bu dersi tam manasıyla öğrendiğinizden emin olduğunuzda bir sonraki Sıfırdan Arapça dersine geçebilirsiniz.

 Bu ve bunun gibi birçok gramer dersini kolaylıkla öğrenmek için TIKLAYINIZ!!!